Rozpoznawalność i leczenie nowotworów

Choroby nowotworowe są coraz bardziej powszechne i dotykają zarówno ludzi starszych, jak i młodych. Polska Unia Onkologii opublikowała statystyki, z których wynika, że w Polsce obecnie to właśnie nowotwory są przyczyną około 20% wszystkich zgonów, w tym około 40% zgonów u kobiet w wieku 45-65 lat i 30% zgonów u mężczyzn w wieku 45-65 lat. Jak wskazują badania przeprowadzone przez Polską Unię Onkologii dynamika wzrostu liczby zachorowań na nowotwory złośliwe w Polsce przewyższa wzrost liczby ludności. W Polsce ilość zachorowań na nowotwory należy do najwyższych w Europie.

Ta sama statystyka wskazuje, że w roku 1963 zanotowano 34 500 zgonów w wyniku złośliwej odmiany raka, a w roku 1996 już ponad 78 600. W połowie lat 90. zgłoszono ponad 108 000 nowych zachorowań (ok. 57 000 u mężczyzn i 51 000 u kobiet). Dodatkowo można zauważyć obniżający się średni wiek zachorowania.

W roku 1996 u mężczyzn najczęściej diagnozowano zachorowania na nowotwory złośliwe: płuca (29%), okrężnicy i odbytnicy (17.7%), żołądka (7%), gruczołu krokowego (5%), pęcherza moczowego (5%) i krtani (5%). U kobiet w tym samym roku najczęściej rejestrowano nowotwory złośliwe piersi (19%), okrężnicy i odbytnicy (11.2%), szyjki macicy (8%), płuca (8%), jajnika (6%) i trzonu macicy (6%).

Cztery główne przyczyny przyrostu liczby zachorowań i zgonów na nowotwory złośliwe w Polsce:

1. Wzrost liczby ludności (30,7 mln w 1963 roku i 38,64 mln w 2001 roku)
2. Zmiany w strukturze wieku ludności. Zwiększyły się liczebności grup wiekowych, w których zachorowalność była szczególnie wysoka (6,5% ludności w wieku 65 i więcej lat w 1963 roku oraz 11,3% w 1996 roku). Ponadto wskazuje się, że od kilku lat tzw. "wiek nowotworowy", tj. >40 lat u kobiet i >50 lat u mężczyzn, osiągają roczniki powojennego wyżu demograficznego. Stąd odnotowywany wzrost liczby zachorowań.
3. Wciąż niewystarczające są zmiany w niekorzystnych postawach prozdrowotnych w społeczeństwie. Nadal powszechne jest palenie tytoniu, picie alkoholu i niewłaściwe odżywianie, choć tendencja ta zdaje się pomału zmieniać na lepsze.
4. Niski poziom wczesnego rozpoznawania, z powodu m.in. lekceważenia badań profilaktycznych. W Polsce leczenie nowotworu u obydwu płci wykazuje pozytywne rezultaty na poziomie 30%, natomiast w krajach skandynawskich i zachodnioeuropejskich 40%, a w USA nawet 50%. Sprawnie prowadzona profilaktyka i świadomość społeczeństwa mogą na przestrzeni czasu przyczynić się do poprawy wskaźników pozytywnych efektów leczenia.

Nowotwory są dużym zagrożeniem dla życia, dlatego szczególną uwagę należy zwracać na profilaktykę, samobadanie oraz zdrowy i higieniczny styl życia.

Warto poznać podstawowe badania, które pomagają w szybkim wykrywaniu i skutecznym leczeniu nowotworów:

• USG
• tomografia komputerowa
• rezonans magnetyczny
• pozytonowa tomografia emisyjna PET-CT
• mammografia
• badania histopatologiczne
• badania cytologiczne
• regularna morfologia
• badania genetyczne

Podział nowotworów:

• łagodne,
• łośliwe,
• miejscowo złośliwe.

Nowotwory można leczyć poprzez:

• leczenie chirurgiczne,
• chemioterapię,
• radioterapię,
• immunoterapię.

Na liście najczęściej diagnozowanych chorób nowotworowych znajdują się:

1. Rak jelita grubego
2. Rak pęcherza moczowego
3. Nowotwory narządu rodnego
4. Rak płuca
5. Rak piersi
6. Rak jajnika
7. Rak prostaty
8. Rak żołądka
9. Białaczka

Oto statystyki wynikające z badań przeprowadzonych w 2013 roku

U mężczyzn dominuje rak: płuca (21 proc.), gruczołu krokowego (13 proc.). jelita grubego (11 proc.), pęcherza moczowego (7 proc.) oraz żołądka (5 proc.) Pozostałe 41 proc. stanowią inne nowotwory.

W przypadku kobiet największy problem to rak: piersi (23 proc.), jelita grubego (10 proc.), płuca (9 proc.), trzonu macicy (7 proc.), jajnika (5 proc.) oraz szyjki macicy (4 proc.). Pozostałe nowotwory stanowią 42 proc. zachorowań.

Istnieje wiele różnych typów raka. Dlatego też nie ma jednoznacznej odpowiedzi na pytanie o przyczyny tej choroby. W wielu przypadkach rak uaktywnia się pod wpływem uszkodzenia komórek. Nowotwór powstaje wtedy, gdy w komórkach następują mutacje. Komórki zaczynają zachowywać się inaczej niż zwykle - szybciej rosną, mnożą się i rozprzestrzeniają w niekontrolowany sposób. Grupa komórek nagle przestaje współdziałać z organizmem. Każdy człowiek posiada w swoim organizmie komórki nowotworowe, ale system odpornościowy izoluje je i zawczasu niszczy. Jeśli tak się nie dzieje, komórki te zaczynają formować się w skupiska i tworzą np. guz. Dlatego wpływ na powstanie raka może mieć osłabienie organizmu i niewłaściwa praca układu immunologicznego.

Jak zatem dbać o układ odpornościowy? Przede wszystkim należy zdrowo się odżywiać i zdrowo żyć. W zdrowym stylu życia ograniczamy bądź całkowicie eliminujemy czynniki niekorzystnie wpływające na odporność i potencjalnie stymulujące mutacje w komórkach rakowych. Do czynników tych należą:

• palenie papierosów,
• nadużywanie alkoholu,
• otyłość, niewłaściwe odżywianie (m.in. potrawy smażone, a szczególnie przypalone),
• wdychanie spalin i szkodliwych substancji,
• nadmierne opalanie,
• promieniowanie i kontakt z substancjami szkodliwymi,
• zanieczyszczenie środowiska.

Aby skutecznie dbać o układ odporności należy:

• prowadzić zbilansowaną dietę bogatą w witaminy i składniki odżywcze,
• sięgać po żywność bogatą w antyoksydanty i antyrakowe substancje ochronne,
• uprawiać regularną aktywność fizyczną (im więcej ruchu, tym lepiej),
• dbać o dobre samopoczucie społeczne i psychiczne.